خانم ها،اسید فولیک فراموش نشود!

خانم ها،اسید فولیک فراموش نشود!

علی اصغر صفری فرد، ایران، 23 شهریور 88

- اسید فولیک از ویتامین‌های گروه خانواده ویتامین B و یکی از مهمترین ویتامین‌های موجود در بدن است. از کارهای مهم اسید فولیک می‌توان به کمک در تشکیل گلبول‌های قرمز، کمک به فعالیت طبیعی دستگاه گوارش و سوخت و ساز پروتئین‌ها اشاره کرد. همچنین این ویتامین برای ساخت DNA مورد نیاز بدن است. 

- کمبود اسید فولیک وقتی ظاهر می‌شود که مصرف منابع غذایی این ویتامین جوابگوی نیاز بدن نبوده و یا مقدار دفع شده آن از بدن زیاد باشد. کمبود فولات در زنان باردار، منجر به کاهش وزن نوزادان در هنگام تولد، تولد نوزادان نارس و ابتلا به نقص لوله عصبی جنین می‌شود. در نوجوانان، کمبود اسید فولیک منجر به نوعی کم‌خونی شده که در آن گلبول‌های قرمز، بزرگتر از حد طبیعی است.

- اختلال لوله عصبی که به «اسپینا بیفیدا» مشهور است، ناهنجاری مادرزادی است و در نوزادانی که از مادران مبتلا به فقر اسید فولیک به دنیا آمده‌اند، بیشتر دیده می‌شود. در این ناهنجاری، طناب نخاعی خارج از مکان طبیعی خود قرار گرفته و از کمر بیرون زده است. مبتلایان به آن به فلج حرکتی مبتلا می‌شوند. اگر مادرانی که قصد بارداری دارند، دست کم یک ماه قبل از اقدام به بارداری و در طول نخستین سه ماهه بارداری روزانه 4/0 میلی‌گرم اسید فولیک مصرف کنند، بیش از 70 درصد موارد اختلال لوله عصبی قابل پیشگیری است.

- برای پیشگیری از ابتلای نوزادان به اختلال لوله عصبی حتماً باید استفاده از مکمل اسید فولیک در طول نخستین هفته بارداری صورت گیرد. تکامل لوله عصبی از هفته‌های اول پس از لقاح آغاز می‌شود. این موقعی است که در حاملگی‌های پیش‌بینی نشده، خود مادر ازحامله بودن خبر ندارد. در حقیقت 50 درصد بارداری‌ها بدون برنامه‌ریزی قبلی است، بنابراین همه زنان در سن جوانی و فرزندآوری باید هر روز اسید فولیک بخورند.

- زنانی که سابقه به دنیا آوردن نوزاد مبتلابه ناهنجاری اختلال لوله عصبی را داشته‌اند، در معرض خطر به دنیا آوردن نوزاد دیگری با این ناهنجاری سخت هستند. این گروه باید قبل از اقدام به حاملگی، با پزشک مشورت کنند. پزشک در صورت صلاحدید دوز بالایی از اسید فولیک را برای او تجویز خواهد کرد. این دوز تجویز شده یک ماه قبل از اقدام به حاملگی شروع شده و در سه ماهه اول حاملگی ادامه خواهد یافت.

- زنانی که نمی‌توانند قرص‌های اسید فولیک را بخورند، از موادغذایی غنی شده با اسید فولیک استفاده و نیاز روزانه خود به4/0 میلی گرم اسید فولیک را برطرف کنند. البته زنانی که تغذیه متناسب و مختلف دارند هم باید برای پیشگیری از اختلال لوله عصبی، پیش از اقدام به بارداری و در طول سه ماهه اول حاملگی مکمل‌های اسید را بخورند. 

- اسید فولیک ممکن است به محافظت از بدن در برابر سرطان‌های ریه، روده بزرگ و گردن رحم کمک کند. دانشمندان دریافته‌اند زنانی که سلول‌های گردن رحم آنها انباشته از اسید فولیک است، نسبت به زنانی که مقادیر اندکی داشتند، وقتی که در معرض عوامل خطرساز متعدد همچون دودسیگار، ویروس پاپیلومای انسانی، قرص‌های ضد بارداری و به دنیا آوردن فرزند قرار می‌گیرند، دو تا پنج مرتبه کمتر دچار اختلالات سلولی گردن رحم می‌شوند. 

- اسید فولیک درجگر، قلوه و گوشت بدون چربی، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، عدس، نخود، سویا، سبوس گندم و برنج، سبزیجات سبز، اسفناج، کلم، چغندر، ذرت، کاهو، مارچوبه، آب پرتقال تازه، آب گوجه فرنگی، موز، طالبی، تمشک، توت‌فرنگی، گریپ‌فروت، کره بادام زمینی، دانه آفتابگردان، نان و ماکارونی تهیه شده از غلات کامل و به میزان کمی در زرده تخم‌مرغ و شیر موجود است.

- پزشکان برای برخی افراد، ازجمله زنان باردار و شیرده، بیماران سوءهضمی، بیماران دیالیزی، کبدی و مبتلایان به کم خونی، تجویز مکمل این ویتامین را ضروری می‌دانند. همچنین صاحبنظران بهداشت عمومی معتقدند که همه زنان در سنین باروری (15 سال تا 44 سال) بهتر است روزانه 4/0 میلی‌گرم اسید فولیک بخورند.

- از آنجا که اسید فولیک یک ویتامین محلول در آب است، بدن مقادیر بیشتری از نیاز آن را از راه ادرار دفع می‌کند. به همین علت این ویتامین برای مدت زیادی در بدن ذخیره نمی‌شود و باید هر روز آن را جایگزین کرد. اسید فولیک موجود در مکمل‌ها و قرص‌های تجویز شده از سوی پزشک، دوبرابر اسید فولیک موجود در مواد غذایی جذب بدن می‌شود. همچنین اسید فولیک در اثر نگهداری موادغذایی در دمای اتاق و پختن به میزان زیادی از بین می‌رود. 

خانم ها،اسید فولیک فراموش نشود!

علی اصغر صفری فرد، ایران، 23 شهریور 88