وقتی که فشار خون می افتد!

وقتی فشار خون می افتد!

علی اصغر صفری فرد، گسترش صنعت، 8 تیرماه 88

بیشتر افراد فکر می‌کنند که فشار خون بالا خطرناک بوده و هر چه فشار خون پایین‌تر باشد بهتر است. به همین دلیل با مراجعه به پزشک و رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش منظم سعی در پایین نگهداشتن فشار خون خود دارند. فشار خون پایین هم مهم بوده و می‌تواند سبب سرگیجه یا غش شده و حتی نشانه ابتلا به بیماری‌های قلبی، غدد یا سیستم عصبی باشد. فشار خون پایین در مواقع حاد می‌تواند مغز و دیگر اندام‌های حیاتی را از دستیابی به اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز محروم کند و منجر به بروز پدیده‌ای شود که تهدیدکننده زندگی بوده و به نام «شوک» شناخته می‌شود.

فشار خون چیست؟

فشارخون نیرویی است که به‌وسیله جریان خون به دیواره رگ‌ها وارد شده و یکی از نشانه‌های حیاتی اصلی محسوب می‌شود. خون  توسط پمپاژ قلبی به تمام بدن از طریق شبکه‌ای از رگ‌ها و مویرگ‌ها فرستاده شده و سپس از طریق سیاهرگ‌ها به قلب بر‌می‌گردد وقتی قلب منقبض شده و خون را پمپ می‌کند، فشار خون در رگ‌ها بالا می‌رود که آن را فشار سیستولیک یا «بیشینه» می‌نامند و هنگامی که قلب منبسط شده و دوباره از خون پر می‌شود، فشار در رگ‌ها پایین آمده و آن‌ را فشار دیاستولیک یا کمینه می‌گویند. بنابراین هنگامی که فشار خون را اندازه‌گیری می‌کنند، هر دو فشار فوق را در نظر می‌گیرند. پایین‌ترین فشار خون هنگامی رخ می‌دهد که شما خواب یا در حال استراحت کامل هستید. حالت سر پا بودن و ورزش کردن یا نگرانی و اضطراب سبب افزایش فشار خون می‌شوند.

فشار خون طبیعی

فشار خون طبیعی در افراد بالغ جوان، در حدود 120 روی 80 میلیمتر جیوه است. اگرچه در بعضی از افراد که کاملا سالم و شاداب هستند، فشار خون پایین تا حدود 90 روی 60 میلیمتر جیوه هم وجود دارد.  این افراد، اغلب دارای تعداد ضربان نبض کمتر از حد طبیعی هم هستند (کمتر از 70 بار در دقیقه). به خاطر این که ورزشکاران حرفه‌ای و در سطح بالا، اغلب دارای فشار خون پایین و تعداد ضربان نبض پایین‌تری هستند، برخی پزشکان معتقدند که فشار خون پایین نشانه سلامتی است.

فشار خون پایین و نشانه‌های آن

به‌طور معمول برخی از افراد جامعه و بخصوص خانم‌ها، فشار خون پایین دارند و این طبیعی است. معمولا فردی که فشار خون پایین دارد، پر فشاری خون پیدا نمی‌کند.  ممکن است هر شخصی در شرایط خاصی فشارش افت پیدا کند که این عوامل می‌تواند طبیعی یا بیمار‌ی‌‌زا باشد. به عنوان مثال در تابستان با نخوردن آب یا نمک کافی و انجام ورزش یا فعالیت بدنی زیاد، ممکن است خون غلیظ شده و فشار خون پایین بیاید. اما اگر یک خانم جوان همیشه فشارش پایین باشد، طبیعی است و مشکلی ندارد.  به هر حال در برخی تحقیقات، مشکلاتی در افراد مبتلا به فشار خون پایین دیده شده می‌شود. این موارد شامل احساس ضعف، بی حالی، خستگی، کسالت و کمی افسردگی است.  این افراد باید در غذای خود از نمک بیشتری استفاده کنند. اگر فشار خون آنقدر پایین بیاید که در خون رسانی به مغز اختلال ایجاد کند، سرگیجه و غش دیده می‌شود و این حالت بویژه در موقعی که شخص یک باره از جای خود بلند شده و می‌ایستد، در فرد روی می‌دهد. بیماری حاد و پیشرفته مثل خونریزی یا عفونت شدید، مصرف داروهای کاهنده فشار خون مانند آلفا بلاکرها، ابتلا به دیابت، بالا بودن سن، ابتلا به بیماری‌های اعصاب کنترل‌کننده رگ‌ها، اسهال شدید، مسمومیت غذایی، فعالیت در هوای گرم، کم خوردن نمک، شوک و استرس زیاد، دلایل شایع فشار خون پایین هستند.  باید توجه داشت که در برخی افراد پایین بودن فشار خون ارثی است. اولین نشانه‌های افت فشار خون چه به صورت طبیعی و چه به صورت بیماری‌، رنگ‌پریدگی شدید، عرق سرد، سرگیجه، بی حالی، خشک شدن آب دهان، سیاه رفتن چشم و تپش قلب هستند. اگر در چنین شرایطی، فرد به سرعت ننشیند یا دراز نکشد خون به مغز نرسیده و محکم به زمین می‌خورد و ممکن است با سر فرود آمده و عوارض دیگری به وجود بیاید.

برداشت اشتباه

خیلی‌ها افت فشار خون را با افت قند خون اشتباه می‌گیرند. تشخیص بین این دو سخت است زیرا علائم آن تقریبا در هر دو یکسان است. در این زمان معمولا به فرد آب قند می‌خورانند که البته هم به نفع فشار خون پایین و هم به نفع افت قند خون است. استفاده از نمک هم مهم است، زیرا نمک از راه زبان جذب می‌شود. این کار در هوای گرم مانند استان‌های جنوبی یا هنگام حج در عربستان توصیه می‌شود.

قابل توجه بانوان

تاکنون هیچگونه رابطه شناخته شده‌ای بین فشار خون پایین و اشکال در  باردار شدن دیده نشده ، اما ممکن است بانوان باردار سوال کنند که آیا فشارخون پایین نیاز به درمان دارد؟ پاسخ این است که اگر شما احساس سلامتی و راحتی می‌کنید، بیشتر پزشکان به شما نه خواهند گفت.مصرف دارو در دوران حاملگی، می‌تواند به جنین شما صدمه بزند، بنابراین برای شما خیلی مهم است که تا حد امکان از مصرف دارو در این مدت خودداری کنید.اگر شما احساس ناخوشی می‌کنید، یا این که آب بدن خود را از دست داده‌اید و وقتی که بلند می‌شوید سرتان گیج می‌رود،  فشار خون شما ممکن است افت کرده باشد. در این موقع آب فراوان بنوشید. در مناطق سردسیر، حداقل نوشیدن روزانه دو لیتر آب و در مناطق گرمسیر، سه لیتر مناسب است .بهتر است خانم‌ها طی دوران عادت ماهانه‌شان علاوه بر خوردن قرص آهن، از مقدار بیشتری نمک  در غذا هم استفاده کنند.آخرین نکته مهم این است که اگر در حالت خوابیده و درازکش هستید، ابتدا بنشینید و سپس با استفاده از گرفتن یک تکیه‌گاه  به آرامی بلند شوید.

  وقتی فشار خون می افتد

علی اصغر صفری فرد، گسترش صنعت، 8 تیرما�