خانم ها،اسید فولیک فراموش نشود!

خانم ها،اسید فولیک فراموش نشود!

علی اصغر صفری فرد، ایران، 23 شهریور 88

- اسید فولیک از ویتامین‌های گروه خانواده ویتامین B و یکی از مهمترین ویتامین‌های موجود در بدن است. از کارهای مهم اسید فولیک می‌توان به کمک در تشکیل گلبول‌های قرمز، کمک به فعالیت طبیعی دستگاه گوارش و سوخت و ساز پروتئین‌ها اشاره کرد. همچنین این ویتامین برای ساخت DNA مورد نیاز بدن است. 

- کمبود اسید فولیک وقتی ظاهر می‌شود که مصرف منابع غذایی این ویتامین جوابگوی نیاز بدن نبوده و یا مقدار دفع شده آن از بدن زیاد باشد. کمبود فولات در زنان باردار، منجر به کاهش وزن نوزادان در هنگام تولد، تولد نوزادان نارس و ابتلا به نقص لوله عصبی جنین می‌شود. در نوجوانان، کمبود اسید فولیک منجر به نوعی کم‌خونی شده که در آن گلبول‌های قرمز، بزرگتر از حد طبیعی است.

- اختلال لوله عصبی که به «اسپینا بیفیدا» مشهور است، ناهنجاری مادرزادی است و در نوزادانی که از مادران مبتلا به فقر اسید فولیک به دنیا آمده‌اند، بیشتر دیده می‌شود. در این ناهنجاری، طناب نخاعی خارج از مکان طبیعی خود قرار گرفته و از کمر بیرون زده است. مبتلایان به آن به فلج حرکتی مبتلا می‌شوند. اگر مادرانی که قصد بارداری دارند، دست کم یک ماه قبل از اقدام به بارداری و در طول نخستین سه ماهه بارداری روزانه 4/0 میلی‌گرم اسید فولیک مصرف کنند، بیش از 70 درصد موارد اختلال لوله عصبی قابل پیشگیری است.

- برای پیشگیری از ابتلای نوزادان به اختلال لوله عصبی حتماً باید استفاده از مکمل اسید فولیک در طول نخستین هفته بارداری صورت گیرد. تکامل لوله عصبی از هفته‌های اول پس از لقاح آغاز می‌شود. این موقعی است که در حاملگی‌های پیش‌بینی نشده، خود مادر ازحامله بودن خبر ندارد. در حقیقت 50 درصد بارداری‌ها بدون برنامه‌ریزی قبلی است، بنابراین همه زنان در سن جوانی و فرزندآوری باید هر روز اسید فولیک بخورند.

- زنانی که سابقه به دنیا آوردن نوزاد مبتلابه ناهنجاری اختلال لوله عصبی را داشته‌اند، در معرض خطر به دنیا آوردن نوزاد دیگری با این ناهنجاری سخت هستند. این گروه باید قبل از اقدام به حاملگی، با پزشک مشورت کنند. پزشک در صورت صلاحدید دوز بالایی از اسید فولیک را برای او تجویز خواهد کرد. این دوز تجویز شده یک ماه قبل از اقدام به حاملگی شروع شده و در سه ماهه اول حاملگی ادامه خواهد یافت.

- زنانی که نمی‌توانند قرص‌های اسید فولیک را بخورند، از موادغذایی غنی شده با اسید فولیک استفاده و نیاز روزانه خود به4/0 میلی گرم اسید فولیک را برطرف کنند. البته زنانی که تغذیه متناسب و مختلف دارند هم باید برای پیشگیری از اختلال لوله عصبی، پیش از اقدام به بارداری و در طول سه ماهه اول حاملگی مکمل‌های اسید را بخورند. 

- اسید فولیک ممکن است به محافظت از بدن در برابر سرطان‌های ریه، روده بزرگ و گردن رحم کمک کند. دانشمندان دریافته‌اند زنانی که سلول‌های گردن رحم آنها انباشته از اسید فولیک است، نسبت به زنانی که مقادیر اندکی داشتند، وقتی که در معرض عوامل خطرساز متعدد همچون دودسیگار، ویروس پاپیلومای انسانی، قرص‌های ضد بارداری و به دنیا آوردن فرزند قرار می‌گیرند، دو تا پنج مرتبه کمتر دچار اختلالات سلولی گردن رحم می‌شوند. 

- اسید فولیک درجگر، قلوه و گوشت بدون چربی، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، عدس، نخود، سویا، سبوس گندم و برنج، سبزیجات سبز، اسفناج، کلم، چغندر، ذرت، کاهو، مارچوبه، آب پرتقال تازه، آب گوجه فرنگی، موز، طالبی، تمشک، توت‌فرنگی، گریپ‌فروت، کره بادام زمینی، دانه آفتابگردان، نان و ماکارونی تهیه شده از غلات کامل و به میزان کمی در زرده تخم‌مرغ و شیر موجود است.

- پزشکان برای برخی افراد، ازجمله زنان باردار و شیرده، بیماران سوءهضمی، بیماران دیالیزی، کبدی و مبتلایان به کم خونی، تجویز مکمل این ویتامین را ضروری می‌دانند. همچنین صاحبنظران بهداشت عمومی معتقدند که همه زنان در سنین باروری (15 سال تا 44 سال) بهتر است روزانه 4/0 میلی‌گرم اسید فولیک بخورند.

- از آنجا که اسید فولیک یک ویتامین محلول در آب است، بدن مقادیر بیشتری از نیاز آن را از راه ادرار دفع می‌کند. به همین علت این ویتامین برای مدت زیادی در بدن ذخیره نمی‌شود و باید هر روز آن را جایگزین کرد. اسید فولیک موجود در مکمل‌ها و قرص‌های تجویز شده از سوی پزشک، دوبرابر اسید فولیک موجود در مواد غذایی جذب بدن می‌شود. همچنین اسید فولیک در اثر نگهداری موادغذایی در دمای اتاق و پختن به میزان زیادی از بین می‌رود. 

خانم ها،اسید فولیک فراموش نشود!

علی اصغر صفری فرد، ایران، 23 شهریور 88

روز جهانی اهدا کنندگان خون گرامی باد، 14 ژوئن 2015، 24 خرداد 1394

سازمان بهداشت جهانی، جامعه بین المللی انتقال خون، انجمن بین المللی سازمان های صلیب سرخ و هلال احمر و اتحادیه بین المللی سازمان‌های اهدا کنندگان خون به اتفاق هم، از سال 2004 میلادی ( 1383) روز 14 ژوئن را روز به مناسبت سالروز تولد پروفسور لند اشتاینر، پدر طب انتقال خون، روز جهانی اهداکنندگان خون نام گذاری نمودند. در روز جهانی اهدا کنندگان خون، عمل خدا پسندانه اهدا کنندگان خون در سرتاسر دنیا گرامی داشته می شود. در این روز از کسانی تقدیر می شود که با اهدا داوطلبانه وقت و خون شان زندگی را به بیماران و نیازمندان هدیه می کنند. " از اینکه زندگی مرا نجات دادی، متشکرم!"این شعار جهانی روز جهانی اهدا کنندگان خون امسال است. اهدای خون خالص ترین نمونه رفتار بشر دوستانه است و  اهدا کنندگان خون در سرتاسر جهان قهرمانانی هستند که بدون اینکه توقع و چشمداشتی داشته باشند، ایثارگرانه قسمتی از وجود خود را در اختیار همنوعان خود، از هر قوم و نژادی قرار می دهند. بیماران نیازمند از ایثارگران ناشناس تشکر می کنند و اهداکنندگان خون با بذل خالصانه قسمتی از وجود خود به این انجام وظیفه انسانی افتخار می کنند. همگی به احترام تمامی اهداکنندگان خون در سرتاسر جهان، کلاه از سر برداشته،  می ایستیم و برای تک تک آنان آرزوی سربلندی و سرافرازی داریم. 

دانلود کتاب روز جهانی اهدا کنندگان خون

چند نکته در حوزه انتقال خون

الف) راهکارهای جذب اهداکنندگان کم خطر

تاسیس مراکز فصد خون و انجام آزمایش های ویروسی رایگان در مراکز اهدای خون

تحولات شگرفی که در طی قرن بیستم در علم پزشکی رخ داد در برخی از شاخه های  این رشته چشمگیرتر بود.  از جمله آن ها می توان به دانش انتقال خون اشاره کرد که در ابتدای قرن،  وجود خارجی نداشت و درسال‌های پایانی بصورت مجموعه عظیمی از علوم پیوسته بهم درآمد بطوری که شاید هیچ یک از رشته های دیگر دانش پزشکی وجود نداشته باشد که در تماس با این علم نبوده و یا از دست‌آوردهای آن بی بهره باشد. نیاز مبرم به خون اهداکنندگان همیشگی است، به طوری که از هر سه نفری که وارد مراکز درمانی می شود به خون و فرآورده های خونی نیاز پیدا خواهد کرد. اما مهم تر از تامین خون، تامین خون سالم از اهداکنندگان سالم و کم خطر است.

متاسفانه با افزایش شهر نشینی و بهبود تغذیه مردم، غلظت خون افراد افزایش یافته است و تعدای از داوطلبن اهدای خون  به هدف کم کردن میزان حجم خون خود و نه به نیت ایثار و کمک به نیازمندان پا به مراکز انتقال خون می گذارند. عدم داشتن هدف ایثارگرانه سبب می شود پاسخ های صحیح و صادقانه به پرسش های پزشک اهدا کنندگان داده نشود و خطر تهیه خون ناسالم افزایش یابد. استقرار مرکز فصد خون به صورت رایگان و یا با هزینه بیمه سبب می شود دغدغه عدم خونگیری از اهداکنندگان با غلظت بالای خون از بین برود. همچنن انتقال واحدهای انجام آزمایش رایگان بیماری های ویروسی مانند تست اچ آی وی از مراکز بهداشت به مراکز انتقال خون سبب می شود کسانی که به قصد اطلاع از وضعیت ابتلا خود به بیماری های ویروسی مبادرت به اهدای خون می کنند، به این واحدها مراجعه نمایند و با خیال راحت درخواست انجام این تست ها را بکنند.

     ب) راهکارهای حفظ اهداکنندگان سالم

تشویق بانوان به عمل قهرمانه اهدای خون سالم

در حال حاضر بعلت گسترش شهرنشینی، شیوع حوادث و سوانح افزایش چشمگیری داشته و افزایش طول عمر بشر باعث پدید‌آمدن مشکلات کهنسالی از جمله بیماریهای مزمن و کم خونی همراه این بیماری‌ها شده است، همچنین وجود بیماری‌های ارثی همراه کم‌خونی‌ها مانند تالاسمی و غیره تعداد نیازمندان به خون سالم را افزایش داده است.

در حدود 50% جمعیت جامعه را زنان تشکیل می‌دهند ولی در فعالیت های اجتماعی مانند خون دادن کمتر دخالت دارند و در بالاترین برآوردها کمی بیش از 8% بانوان در این امر دخالت دارند که آن هم مربوط به مناطقی است که خانم ها بیشتر در امور زندگی مسئولیت و مشارکت دارند. از آنجایی که میزان خطر بیماری های مختلف منتقله از راه خون و فرآورده های خونی در بانوان به مراتب کمتر از آقایان است، میزان تهیه خون سالم نیز افزایش خواهد یافت و ایمنی خون و فرآورده های خونی بالاتر می رود. مهمترین راهبرد در افزایش مشارکت این نیمه جامعه، تبدیل اهدای خون به عملی قهرمانانه است. هنگامی که مشارکت بانوان در ورزش و کسب مدال های قهرمانی توسط آنان به عنوان افتخارات ملی مطرح شد، خیل علاقه مندی خانم ها به سمت ورزش افزایش بارزی را نشان داد. تا موقعی که باور همگانی بر ناتوانی بانوان به اهدای خون، کم خون بودن آنان و ضعیف شدن پس از اهدای خون تاکید دارد، مشارکت چندانی از بانوان شاهد نخواهیم بود. تبدیل و تشویق اهدای خون توسط بانوان به عملی قهرمانه و اینکه اهدای کمی از خون خودشان منافاتی با وضعیت سلامتی آنان ندارد، سبب خواهد شد مشارکت آنان فعال گشته و آنان نیز در تامین خون سالم مورد نیاز بیماران سهم ویژه ای داشته باشند. 

   ج)روش های افزایش رضایتمندی اهداکنندگان

افزایش رضایتمندی اهداکنندگان، با افزایش رضایت مندی کارکنان

مهمترین جزء هر واحد سازمانی، پرسنل و کارکنان آن سازمان می باشند. مطابق با تعاریف اصول جی ام پی، استقرار و حفظ یک سیستم موفق با کارکرد موثر و بهینه، وابسته به نیروی انسانی آموزش دیده، واجد شرایط و به تعداد کافی است. مسئولیت‏های هر شخص باید به‏روشنی تعریف و پرسنل مربوطه وظایف خود را درک کنند. برای دستیابی به این هدف، کارکنان باید برای انجام صحیح وظایف خود به نحو مقتضی تشویق شوند. مراکزی که با مردم به طور مستقیم سروکار دارند نیاز به کارکنانی دارند که با روی خوش به ارباب رجوع خدمت رسانی کنند و در تمام طول ساعات کاری خود به غیر ازاین موضوع فکر دیگری نداشته باشند. عدم وجود دغدغه مالی از مهمترین عواملی است که سبب رسیدن به آرامش فکری می شود. پرداخت عادلانه در بین کارکنان یک نهاد و نیز برابری نسبی میزان دریافتی کارکنان با سازمان ها و مراکز مشابه، موجب ارتقاء بهره بری سازمانی و نیز رضایت ارباب رجوع می شود. مسئولان سازمان باید از تمام راه های ممکن مانند استفاده از وسایل ارتباط جمعی به طور شایسته اطلاع رسانی کنند تا مقامات ذیربط کشوری به اهمیت این سازمان، خدمات ارائه شده و نیز خطراتی که همیشه پرسنل را تهدید می کند، پی ببرند و در تعیین بودجه های ملی و استانی این امر را مد نظر داشته باشند. همواره باید به خاطر داشته باشیم تنها تامین کننده مواد اولیه برای سازمانی مانند سازمان انتقال خون، خون اهدا کنندگان داوطلب و بدون چشمداشت مادی است. رضایت مندی داوطلبان اهدای خون از برخورد مناسب کارکنان و حفظ کرامت انسانی، سبب بازگشت آنان به مراکز اهدای خون و تشویق سایرین برای انجام این عمل انسان دوستانه است.

مصاحبه روزنامه اطلاعات با علی اصغر صفری فرد

روزنامه اطلاعات، سه شنبه 16 تیرماه 1394

اصغر صفری فرد، کارشناس ارشد خون شناسی و بانک خون به اهدا کنندگان خون به‌خصوص درماه مبارک رمضان توصیه می‌کند: پس از اهدای خون به مدت 10 تا 15 دقیقه بر روی تخت خونگیری استراحت کنید و از جای خود بلند نشوید. بدن شما به این زمان نیاز دارد تا خود را با حجم خون اهدایی تطبیق دهد. چنانچه شما زودتر از آن که کارشناسان اجازه می‌دهند از جای خود برخیزید، ممکن است دچار سرگیجه و ضعف شوید و یا حتی تعادل خود را از دست بدهید و غش کنید. این استراحت کوتاه مدت را از بدن خود دریغ نکنید.

وی تاکید می‌کند: به هنگام بلند شدن، از تخت بعنوان تکیه گاه استفاده کنید و با تکیه بر دستی که از طریق آن خون اهدا کرده‌اید، بلند نشوید، زیرا این کار ممکن است سبب خون‌ریزی مجدد شود.مراقب محل خون گیری روی بازوی خود باشید و حداقل تا 4 ساعت به پوششی که کارشناس خون‌گیری بر روی بازوی شما قرار داده است، دست نزنید.

صفری فرد می‌افزاید:بعد از اهدای خون می‌توانید بعد از نیم ساعت به کار و زندگی روزمره خود برگردید، منوط به آنکه تا 24 ساعت به دستی که از طریق آن خونگیری انجام شده است، فشار وارد نکنید و از انجام کارهای سخت و بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید، تا ناحیه سوزن زده شده دچار کبودی و یا خونریزی نشود.

این کارشناس ارشدخون‌شناسی همچنین می‌گوید: خلبانان وخدمه پروازی هواپیماهای مسافری،خلبانان هواپیماهای جنگی،رانندگان جرثقیل و دیگر وسایط نقلیه سنگین، غواصان،کسانی که در آتش نشانی کارمی کنند، ورزشکارانی که ورزش‌های سنگین وحرفه‌ای انجام می‌دهند، افرادی که از نردبان بالا می‌روند یا در ساختمان‌های مرتفع روی داربست کار می‌کنند، رانندگان قطاروکوهنوردان بایدحداقل 12 تا 24 ساعت بین اهدای خون و برگشت به کار وشغل شان، فاصله زمانی باشد.

صفری فرد توصیه می‌کند: برای جبران خونی که اهدا کرده اید، مقدار بیشتری آب و نوشیدنی (طی 24 ساعت آینده و به‌ویژه 4 ساعت اول ) بنوشید و غذای کاملی بخورید.سعی کنید از غذاهای مغذی و غنی از آهن مانند انواع گوشت قرمز، جگر، مرغ، تخم مرغ،ماهی وحبوبات مانند نخود، لوبیا و عدس بیشتر استفاده کنید.

برخی از میوه‌ها مانند مرکبات ( پرتقال و لیمو ترش )، کیوی و سبزیجات، گوجه فرنگی و فلفل سرشار از ویتامین ث و در جذب بیشتر آهن، بسیار موثر است.

از اینرو بلافاصله پس از صرف غذا، برای جذب بهتر آهن، میوه و سبزی‌های حاوی «ویتامین ث» بخورید و به این موضوع توجه داشته باشید که حجم مایع خون اهدایی طی 24 ساعت و تعداد گلبول‌های قرمز خون هم حداکثر پس از عرضه 2 تا 4 هفته در بدن جبران می‌شود.

روزنامه اطلاعات، متن کامل مصاحبه

وقتی که فشار خون می افتد!

وقتی فشار خون می افتد!

علی اصغر صفری فرد، گسترش صنعت، 8 تیرماه 88

بیشتر افراد فکر می‌کنند که فشار خون بالا خطرناک بوده و هر چه فشار خون پایین‌تر باشد بهتر است. به همین دلیل با مراجعه به پزشک و رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش منظم سعی در پایین نگهداشتن فشار خون خود دارند. فشار خون پایین هم مهم بوده و می‌تواند سبب سرگیجه یا غش شده و حتی نشانه ابتلا به بیماری‌های قلبی، غدد یا سیستم عصبی باشد. فشار خون پایین در مواقع حاد می‌تواند مغز و دیگر اندام‌های حیاتی را از دستیابی به اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز محروم کند و منجر به بروز پدیده‌ای شود که تهدیدکننده زندگی بوده و به نام «شوک» شناخته می‌شود.

فشار خون چیست؟

فشارخون نیرویی است که به‌وسیله جریان خون به دیواره رگ‌ها وارد شده و یکی از نشانه‌های حیاتی اصلی محسوب می‌شود. خون  توسط پمپاژ قلبی به تمام بدن از طریق شبکه‌ای از رگ‌ها و مویرگ‌ها فرستاده شده و سپس از طریق سیاهرگ‌ها به قلب بر‌می‌گردد وقتی قلب منقبض شده و خون را پمپ می‌کند، فشار خون در رگ‌ها بالا می‌رود که آن را فشار سیستولیک یا «بیشینه» می‌نامند و هنگامی که قلب منبسط شده و دوباره از خون پر می‌شود، فشار در رگ‌ها پایین آمده و آن‌ را فشار دیاستولیک یا کمینه می‌گویند. بنابراین هنگامی که فشار خون را اندازه‌گیری می‌کنند، هر دو فشار فوق را در نظر می‌گیرند. پایین‌ترین فشار خون هنگامی رخ می‌دهد که شما خواب یا در حال استراحت کامل هستید. حالت سر پا بودن و ورزش کردن یا نگرانی و اضطراب سبب افزایش فشار خون می‌شوند.

فشار خون طبیعی

فشار خون طبیعی در افراد بالغ جوان، در حدود 120 روی 80 میلیمتر جیوه است. اگرچه در بعضی از افراد که کاملا سالم و شاداب هستند، فشار خون پایین تا حدود 90 روی 60 میلیمتر جیوه هم وجود دارد.  این افراد، اغلب دارای تعداد ضربان نبض کمتر از حد طبیعی هم هستند (کمتر از 70 بار در دقیقه). به خاطر این که ورزشکاران حرفه‌ای و در سطح بالا، اغلب دارای فشار خون پایین و تعداد ضربان نبض پایین‌تری هستند، برخی پزشکان معتقدند که فشار خون پایین نشانه سلامتی است.

فشار خون پایین و نشانه‌های آن

به‌طور معمول برخی از افراد جامعه و بخصوص خانم‌ها، فشار خون پایین دارند و این طبیعی است. معمولا فردی که فشار خون پایین دارد، پر فشاری خون پیدا نمی‌کند.  ممکن است هر شخصی در شرایط خاصی فشارش افت پیدا کند که این عوامل می‌تواند طبیعی یا بیمار‌ی‌‌زا باشد. به عنوان مثال در تابستان با نخوردن آب یا نمک کافی و انجام ورزش یا فعالیت بدنی زیاد، ممکن است خون غلیظ شده و فشار خون پایین بیاید. اما اگر یک خانم جوان همیشه فشارش پایین باشد، طبیعی است و مشکلی ندارد.  به هر حال در برخی تحقیقات، مشکلاتی در افراد مبتلا به فشار خون پایین دیده شده می‌شود. این موارد شامل احساس ضعف، بی حالی، خستگی، کسالت و کمی افسردگی است.  این افراد باید در غذای خود از نمک بیشتری استفاده کنند. اگر فشار خون آنقدر پایین بیاید که در خون رسانی به مغز اختلال ایجاد کند، سرگیجه و غش دیده می‌شود و این حالت بویژه در موقعی که شخص یک باره از جای خود بلند شده و می‌ایستد، در فرد روی می‌دهد. بیماری حاد و پیشرفته مثل خونریزی یا عفونت شدید، مصرف داروهای کاهنده فشار خون مانند آلفا بلاکرها، ابتلا به دیابت، بالا بودن سن، ابتلا به بیماری‌های اعصاب کنترل‌کننده رگ‌ها، اسهال شدید، مسمومیت غذایی، فعالیت در هوای گرم، کم خوردن نمک، شوک و استرس زیاد، دلایل شایع فشار خون پایین هستند.  باید توجه داشت که در برخی افراد پایین بودن فشار خون ارثی است. اولین نشانه‌های افت فشار خون چه به صورت طبیعی و چه به صورت بیماری‌، رنگ‌پریدگی شدید، عرق سرد، سرگیجه، بی حالی، خشک شدن آب دهان، سیاه رفتن چشم و تپش قلب هستند. اگر در چنین شرایطی، فرد به سرعت ننشیند یا دراز نکشد خون به مغز نرسیده و محکم به زمین می‌خورد و ممکن است با سر فرود آمده و عوارض دیگری به وجود بیاید.

برداشت اشتباه

خیلی‌ها افت فشار خون را با افت قند خون اشتباه می‌گیرند. تشخیص بین این دو سخت است زیرا علائم آن تقریبا در هر دو یکسان است. در این زمان معمولا به فرد آب قند می‌خورانند که البته هم به نفع فشار خون پایین و هم به نفع افت قند خون است. استفاده از نمک هم مهم است، زیرا نمک از راه زبان جذب می‌شود. این کار در هوای گرم مانند استان‌های جنوبی یا هنگام حج در عربستان توصیه می‌شود.

قابل توجه بانوان

تاکنون هیچگونه رابطه شناخته شده‌ای بین فشار خون پایین و اشکال در  باردار شدن دیده نشده ، اما ممکن است بانوان باردار سوال کنند که آیا فشارخون پایین نیاز به درمان دارد؟ پاسخ این است که اگر شما احساس سلامتی و راحتی می‌کنید، بیشتر پزشکان به شما نه خواهند گفت.مصرف دارو در دوران حاملگی، می‌تواند به جنین شما صدمه بزند، بنابراین برای شما خیلی مهم است که تا حد امکان از مصرف دارو در این مدت خودداری کنید.اگر شما احساس ناخوشی می‌کنید، یا این که آب بدن خود را از دست داده‌اید و وقتی که بلند می‌شوید سرتان گیج می‌رود،  فشار خون شما ممکن است افت کرده باشد. در این موقع آب فراوان بنوشید. در مناطق سردسیر، حداقل نوشیدن روزانه دو لیتر آب و در مناطق گرمسیر، سه لیتر مناسب است .بهتر است خانم‌ها طی دوران عادت ماهانه‌شان علاوه بر خوردن قرص آهن، از مقدار بیشتری نمک  در غذا هم استفاده کنند.آخرین نکته مهم این است که اگر در حالت خوابیده و درازکش هستید، ابتدا بنشینید و سپس با استفاده از گرفتن یک تکیه‌گاه  به آرامی بلند شوید.

  وقتی فشار خون می افتد

علی اصغر صفری فرد، گسترش صنعت، 8 تیرما�

وبلاگ های علی اصغر صفری فرد

شکوفانیوز، پایگاه اطلاع رسانی فعالیت های علمی و آموزشی علی اصغر صفری فرد

شکوفا نیوز

www.shokofanews.blogsky.com

کتاب های سلامتی، کتاب های علی اصغر صفری فرد در حوزه سلامت

کتاب های سلامتی

www.fardbook.blogsky.com

اخبار آزمایشگاهی، مقالات علی اصغر صفری فرد در ماه نامه اخبار آزمایشگاهی

وبلاگ تخصصی اخبار آزمایشگاهی

www.fardazma.blogsky.com

دیابتی که شیرین نیست!

دیابتی که شیرین نیست!

علی اصغر صفری فرد، تندرستی، نیمه اول خرداد90

در زمان های دور، پزشکان برای تشخیص بیماری قند، مجبور بودند که ادرار را بچشند و از این طرق متوجه شدند که در برخی افراد با وجود اینکه حجم ادرار و دفعات آن بسیار زیاد است، ولی ادرار شیرین نیست. به همین خاطر به آن، نام دیابت بی مزه دادند. دیابت بی مزه گاهی اوقات به نام "دیابت آبکی" هم شناخته می شود تا با دیابت معمولی یا دیابت قندی افتراق داده شود و بر خلاف آن ارتباطی به بیماری قند ندارد.

هیپوفیز و هورمون هایش

غدد درون ریز، اعضای کوچک ولی ضروری هستند که کلیه هورمون های تنظیم کننده عملکردهای بدن را ترشح می کنند. هیپوفیز، تیروئید، پاراتیروئید و فوق کلیوی از غدد مهم بدن می باشند. هورمون ها هم مواد شیمیایی هستند که توسط غدد درون ریز ترشح شده، فعالیت سلول های خاصی را در بدن تنظیم می کنند.

غده هیپوفیز عضوی به اندازه یک انگشتانه است که درست زیر مغز قرار دارد. خیلی سبک است، به طوری که وزنش کمتر از یک گرم و به دو بخش جلویی و عقبی تقسیم می‌شود که هر کدام ترشح هورمون‌های خاصی را بر عهده دارند. هورمون ضد ادراری یا "وازوپرسین" توسط قسمت عقبی هیپوفیز ترشح می شود.

سر منشاء بیماری

هر عاملی که موجب بیماری یا نقص عمل کرد قسمت عقبی هیپوفیز شود، موجب می شود مقدار بسیار کمی هورمون ضد ادراری تولید شده و بیماری دیابت بی‌مزه پدید آید. در این بیماری کاهش یا عدم ترشح هورمون ضد ادراری وجود دارد. این هورمون در شرایط طبیعی بر روی کلیه ها موثر بوده و با تغلیظ ادرار و باز جذب قسمت اعظم آب آن، حجم ادرار خروجی را کاهش می دهد. در دیابت بی مزه به دلیل مشکلات هورمونی باز جذب آب صورت نگرفته و حجم مایعات خروجی از بدن بیش از حد می گردد. رنگ ادرار نیز به همین دلیل زرد نبوده، رنگ پریده یا بی رنگ است و غلظت یا وزن مخصوص آن پایین می باشد. با دفع فراوان آب بدن ، ممکن است کاهش پروتئین و ویتامین های ضروری روی داده و اختلال‌ الکترولیتی‌، خصوصاً با کمبود سدیم‌ یا پتاسیم دیده شود. اختلال الکترولیتی می‌تواند باعث‌ نامنظمی‌ ضربان‌ قلب‌، خستگی‌، و نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌ گردد.

عوامل مهم

از مهم‌ترین عوامل بروز بیماری می‌توان به وجود بدخیمی و تومورهای غدد هیپوفیز اشاره کرد. اعمال جراحی روی هیپوفیز یا استفاده از مواد رادیواکتیو و اشعه درمانی تومورهای مغزی (در نواحی هیپوفیز) عامل دوم ایجاد بروز دیابت بی‌مزه است. عامل دیگر، جراحات شدید به سر در اثر تصادفات و یا صدمات شدید مغزی است که اغلب با شکستگی در جمجمه نیز همراه می باشد. در برخی از موارد نیز هیچ‌کدام از عوامل در فرد بیمار دیده نمی‌شود اما فرد به این بیماری مبتلا است که ناشی از مشکلات ژنتیکی است. این بیماران به طور معمول از دوران کودکی، به طور ارثی گرفتار این بیماری هستند و دارای سابقه بیماری در والدین خود می باشند. با این وجود در نزدیک به نیمی از موارد دیابت بی مزه علت ایجادی بیماری ناشناخته است و شخص بدون داشتن آسیب یا صدمه ای دچار آن می گردد. در یک نوع از دیابت بی مزه، با وجود ترشح هورمون ضد ادراری از غده هیپوفیز، کلیه ها به هورمون ضد ادراری واکنش نمی دهند که به نام دیابت ضد ادراری نفروتیک شناخته می شود. این مشکل ممکن است ناشی از مصرف برخی داروها یا نواقص ژنتیکی مادرزادی کلیه ها باشد. متاسفانه این مشکل در حال حاضر قابل درمان نبوده و تا آخر عمر با بیمار همراه است. البته برخی درمان ها می توانند تا حدودی نشانه های بیماری دیابت نفروتیک را بهبود بخشند. گاهی اوقات کمبود هورمون ضد ادراری در دوران حاملگی رخ می دهد. که به نام دیابت بی مزه حاملگی شناخته می شود. درمان آن هم با داروهای حاوی هورمون ضد ادراری صورت می گیرد. همراه با درمان، این مشکل نیز در عرض 4 تا 6 هفته پس از زایمان مرتفع می گردد و بدین ترتیب استفاده از دارو هم متوقف می شود. به هر حال ممکن است در حاملگی های بعدی هم نشانه های بیماری مجددا ظاهر شود.

نشانه ها

علایم مهم این بیماری عبارت است از دفع‌ مقدار زیاد‌ ادرار رقیق‌ و بدون‌ رنگ‌ (تا 15 لیتر در روز)، تشنگی بیش از حد، یبوست، خشکی‌ دست‌ها و نوشیدن فراوان آب و مایعات که تقریبا در تمام بیماران مبتلا به دیابت بی‌مزه دیده می‌شود. بیدار شدن در هنگام شب برای رفتن به دستشویی و شب ادراری ناخودآگاه از دیگر مشکلات این بیماری است. در نوع شدید بیماری حجم زیادی از مایعات بدن به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می‌شود که گاهی این مقدار به حدود 24 لیتر در روز هم ممکن است برسد و شخص بیمار نیاز به ادرار کردن در هر 30 تا 60 دقیقه را احساس می‌کند.

برخورد با بیمار

اگر مقدار لازم آب و مایعات به بدن بیمار نرسد، ممکن است کم‌آبی شدید در بدن شخص ایجاد شود که موجب بروز ضعف، تب، حالت‌های روانی، سستی بیش از حد و مرگ می‌شود. به همین علت در برخورد با این‌گونه بیماران باید آنها را به سرعت به مراکز درمانی منتقل کرد تا در ابتدا، علت بروز بیماری مشخص شود و سپس با درمان ابتدایی موجب جلوگیری از بروز عوارض بیماری در شخص شویم و در نهایت با بررسی دقیق، علت اصلی بروز بیماری کشف و درمان شود. معمولا دیابت بی مزه بیماری است که دائمی است و قابل درمان مطلق نیست اما علائم و نشانه های بیماری مانند تشنگی مفرط و دائمی، نوشیدن آب زیاد و ادرار فراوان به مقدار زیاد یا به طور کامل با استفاده از داروهای گوناگون قابل برطرف شدن هستند.

توصیه آخر

اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ دیابت‌ بیمزه‌ را دارید، همینطور علایم‌ بیماری علی‌رغم‌ درمان‌ رو به‌ بهبود نگذاشته و یا بر اثر مصرف دارو دچار عوارض جانبی شده اید، به‌ پزشک‌ خود مراجعه‌ نمایید. رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود. تا حدی‌ که‌ احساس‌ نیاز دارید آب‌ و مایعات بنوشید.

دیابتی که شیرین نیست!

علی اصغر صفری فرد، تندرستی، نیمه اول خرداد90

"سر دل" سوزی!

"سر دل" سوزی!

علی اصغر صفری فرد، ایران 5 مهر 88

مری در محل اتصال به معده، دارای عضله‌ای است که مانند یک دریچه عمل می‌کند. این دریچه تحتانی، اسید معده را نگه داشته و مانع بازگشت غذا و اسید به مری می‌شود. وقتی این دریچه شل و ضعیف شود یا درست عمل نکند، محتویات معده ممکن است به مری برگشته و ایجاد سوزش سر دل کند که در زبان عامه به آن ترش کردن گویند.

 هر فرد حتی کودکان و شیرخواران ممکن است به بیماری بازگشت محتویات معده به مری و سوزش سر دل مبتلا شوند. با این وجود، این بیماری در سنین 40 سال شایع‌تر است. سوزش مکرر سر دل هنگام شب‌، احتیاج مکرر به استفاده از آنتی‌اسیدها، آروغ زدن فراوان یا قی کردن و بازگشت مایع ترش مزه به دهان، از نشانه‌های شل شدن دریچه مری و برگشت محتویات معده به مری است.

20درصد افراد بالغ، دست کم یک بار در ماه سوزش سر دل را تجربه می‌کنند. این افراد می‌توانند مشکل خود را با تغییراتی در رژیم غذایی، داروهای آنتی‌اسید و کاهش وزن کنترل کنند. افرادی که هفته‌ای یک بار به سوزش سر دل مبتلا می‌شوند، بیشتر اوقات با این درمان‌ها تا حد زیادی تسکین پیدا می‌کنند. اما 5 تا 15 درصد افراد بالغ، به اختلال شدید مبتلا هستند.

وعده‌های غذایی حجیم یا خوردن غذا بلافاصله قبل از خواب، خوردن شیرینی و شکلات، غذاهای چرب و سرخ شده، نعناع، قهوه و الکل، وارد شدن فشار به معده در اثر خم شدن به جلو، پوشیدن لباس‌های تنگ، بلند کردن اشیای سنگین، چاقی، مصرف برخی داروها، سیگار کشیدن، استرس و داشتن سابقه خانوادگی، از عوامل شایع بازگشت غذا از معده به مری و ایجاد سوزش سر دل است.

برای افرادی که اختلال خفیف دارند، چنین مشکلی رنج‌آور است، اما کمتر به عوارض جدی مبتلا می‌شوند. افرادی که سوزش سر دل مزمن دارند و از چند بار در هفته تا چند بار در روز با این مشکل درگیر می‌شوند، باید برای درمان اقدام کنند، زیرا در صورتی که این مشکل درمان نشده بماند، ممکن است عوارض خطرناکی ایجاد شود.

بدون توجه به شدت بیماری، نخستین قدم در کنترل آن، ایجاد تغییر در برخی عادات زندگی است. در موارد خفیف شاید تغییر در عادت ها همه آن چیزی باشد که برای درمان به آن نیازمند هستیم. در موارد شدیدتر بیماری، ایجاد تغییر در عادت‌های زندگی، کنترل بیماری به وسیله دارو را راحت تر می‌کند.

با تغییراتی در رژیم غذایی می توان تا حد زیادی از ایجاد سوزش سردل پیشگیری کرد. به جای سه وعده غذایی زیاد و حجیم، وعده‌های غذایی متعدد با حجم بسیار کم بخورید، آهسته غذا بخورید. با شکم پر نخوابید، بین وعده غذایی خود و زمان خوابیدن دست کم سه ساعت فاصله در نظر بگیرید، نوشیدن قهوه و نوشابه‌های گازدار، همچنین خوردن غذاهای چرب، خوراکی‌های حاوی سس گوجه‌فرنگی، پیاز، نعناع، پونه، انواع ادویه(مانند پودر فلفل یا ادویه کاری)، شکلات، مرکبات، میوه‌ها و آبمیوه‌های ترش و گوجه‌فرنگی تا حد امکان اجتناب کنید، سیگار را کنار بگذارید. لباس‌های تنگ و چسبان نپوشید و وزن خود را کم کنید.

هنگام خواب سر خود را چند سانتی‌متر بالاتر قرار دهید. برای این کار، سر رختخواب یا تختخواب خود را حدود 15 تا 25 سانتی‌متر بالا بیاورید. این کار موجب ایجاد یک شیب تدریجی از سر تا پاها شده و به پیشگیری از بازگشت اسید به مری در هنگام خواب کمک می‌کند. تشک یا همه تخت خود را شیب‌دار کنید نه این که از چند بالش استفاده کنید، چون در این صورت فشار روی معده افزایش یافته و در نهایت می‌تواند علائم را بدتر کند.

تحقیقات نشان داده است که عارضه بازگشت محتویات معده به مری، ممکن است در بلندمدت به زخم مری یا حتی سرطان مری تبدیل شود. سرطان معده از بیماری‌های بدخیم معده محسوب می‌شود که متأسفانه در ایران هم بسیار شایع است.

اگر دچار درد و سوزش پشت جناق سینه می‌شوید باید به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن مشخص شود، زیرا ممکن است علت آن به جای سوزش سر دل، مشکل دیگری باشد. 

"سر دل" سوزی!

علی اصغر صفری فرد، ایران، 5 مهر 88

ده نشانه ای که نباید نادیده گرفته شوند

ده نشانه ای که نباید نادیده گرفته شوند

علی اصغر صفری فرد، وطن امروز، 2 آذر87

برخی علائم و ناراحتی ها مانند درد سینه، درد شکم یا خونریزی بدون علت، نشانه هایی هستند که شما با مشاهده     آن ها فورا به پزشک خود مراجعه می کنید. اما برخی علائم وجود دارند که با وجود مهم بودن، شما به آنها توجه ای نشان نداده و فکر نمی کنید به خاطر آن ها باید پیش پزشک خود بروید.

در این به تعدادی از این موارد اشاره می گردد که شناختن آن ها بسیار ارزشمند است. شاید از دانستن برخی از آن ها شگفت زده و متعجب شوید. اما باید بدانید که این نشانه ها مهم بوده و مهم تر از آن این است که با مشاهده این علائم به موقع پیش پزشک خود بروید. اگر به  این نشانه ها  سر موقع توجه نشود، پیآمد های حاصله از این بی توجه ای، رو ی کیفیت زندگی تاثیر گذاشته و حتی ممکن است زندگی شما را به مخاطره بیاندازد. 

این نشانه ها را نادیده نگیرید:

10 نشانه را زیر را نادیده نگیرید. هرچند که برخی از آن ها به وضوح مشخص نشده و هشدار دهنده نیستند. اما حقیقت آن است که بدن شما به شما اطلاع می دهد که چه نیاز هایی دارد. در حالی که برخی پیام های ارسالی جنبه اطلاع رسانی دارند، برخی دیگر اضطراری بوده و اورژانس هستند.

1- کاهش وزن بدون علت

اگر بدون دلیل و یا داشتن رژیم غذایی، وزن از دست می دهید به نزد پزشک خود بروید. کاهش وزن غیر عمدی در دو حالت زیر باید مورد توجه قرار گیرد: کم شدن 5 درصد وزن در عرض یک ماه و یا کاهش10 در صد وزن در مدت شش ماه تا یک سال. کاهش وزن بدون دلیل خاص، می تواند به علت برخی بیماری ها مانند: غده تیروئید بیش فعال(هیپر تیروئیدیسم)، افسردگی، بیماری کبد، سرطان و سایر ناراحتی های غیر بدخیم، یا برخی بیماری ها که با جذب صحیح مواد غذایی مداخله می کنند ( مانند ناهنجاری سوء جذب) ایجاد شود.

2- تب پایدار

اگر شما دارای سیستم ایمنی طبیعی هستید ونیز تحت هیچگونه درمان، مانند شیمی درمانی برای درمان بدخیمی ها نمی باشید، وجود تب پایدار اندک ( بالای 38 در جه سانتی گراد – 4/100 درجه فارن هایت) هم اگر بیش از یک هفته باقی بماند نیاز به مراجعه به پزشک دارد. اگر همراه تب دچار لرز هم هستید و یا تب بالای  39 در جه سانتی گراد ( 103 درجه فارن هایت) دارید، یا مبتلا به بیماری حاد دیگری نیز می باشید، هر چه زودتر پزشک خود را ملاقات کنید. باید توجه کنید که اگر در سیستم ایمنی خود مشکلی دارید، یا دارو های مهار کننده ایمنی مصرف می کنید، ممکن است تب علائم هشداری قابل روئیتی نباشد و در این حالات پزشک به شما خواهد گفت دیدن چه نشانه هایی مهم بوده و نیاز به ارزیابی های بیشتر دارد.

تب پایدار ممکن است نشانه وجود عفونت های مخفی باشد. عفونت های مخفی ممکن است از عفونت های دستگاه ادراری گرفته تا سل متفاوت بوده و در قسمت های مختلف بدن به وجود بیاید. باشد. در بیماری های بدخیم مانند لنفوم هم، تب پایدار یا طولانی مدت وجود دارد . در مصرف برخی داروهای خاص و نیز در برخی بیماری ها و تب طولانی مدت دیده می شود. وجود تب همراه با عفونت های قابل درمان، مانند عفونت های دستگاه ادراری امری شایع است. اما در صورتی که تب هر چند اندک بیش از دو هفته طول بکشد، به پزشک خود رجوع کنید. برخی موارد بدخیمی که هنوز نهفته بوده و تشخیص داده نشده است و نیز سل یا سایر بیماری های دیگر، با تب طولانی مدت یا پایدار همراه می باشند.

3-  نفس تنگی

احساس نفس تنگی ، علاوه بر حالات طبیعی مانند گرفتگی بینی یا بعد از ورزش، می تواند نشانه یک مشکل سلامتی مخفی باشد. اگر شما می بینید که نمی توانید به درستی نفس بکشید یا دچار حالت نفس نفس زدن و یا خس خس می شوید نزد پزشک خود بروید. احساس کمبود نفس همراه با فشار و تقلا، یا بدون آن و نیز در هنگام خم شدن نشانه ای است که اقدامات درمانی فوری را می طلبد. علل ایجادی کمبود نفس ممکن است شامل بیماری انسدادی ریوی، برونشیت مزمن، آسم، مشکلات قلبی، تشویش و اضطراب، حملات روحی و روانی، ذات الریه، وجود لخته خونی در ریه ( آمبولیسم ریوی)، فیبروز ریوی و فشار بالای ریه ها باشد.

4-  تغییرات غیر قابل توضیح در عادات گوارشی و اجابت مزاج

اگر این نشانه ها را دیدید نزد پزشک خود بروید :دل درد غیر قابل توضیح، اسهال شدید که بیش از دور روز ادامه پیدا کند، اسهال متوسط که بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، یبوست که بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، اسهال خونی و مدفوع قرمز یا سیاه رنگ. تغییر در عادات گوارشی و اجابت مزاج ممکن نشانه عفونت باکتریایی مانند عامل حصبه ( میکروب سالمونلا) و عامل زخم معده( میکروب کمپیلو باکتر ) یا عفونت ویروسی و انگلی باشد. سایر علل احتمالی می تواند بیماری التهابی شکم و سرطان روده باشد.

5- تغییرات وضعیت روان

درصورت وجود این نشانه ها اقدامات درمانی لازم است. در هم ریختگی فکری و گیجی ناگهانی یا تدریجی، گم گشتگی، رفتار پرخاشگرانه ناگهانی، وهم و هذیان. تغییرات در رفتار و تفکر ممکن است به علل عفونت، ضربه وارده به سر، سکته، قند پایین خون، یا حتی مصرف برخی داروها به ویژه آن هایی که شما به تازگی شروع به استفاده کردن آنها کرده اید، باشد.

6- سرد درد شدید یا  مداوم (به ویژه اگر شما بیش از 50 سال دارید)

اگر تجربه این حالات را دارید نیاز به معاینه فوری دارید: سر درد ناگهانی و شدید که به نام سردرد غرش مانند شناخته می شود، سردرد همراه با تب، سفتی گردن، جوش های پوستی، گیجی مغزی، غش، اشکال در بینایی، ضعف، بی حسی، اختلال در تکلم، و درد در هنگام جویدن غذا، سردردی  که با ضربه به سر شروع شده و یا بعد از آن بدتر می گردد. این نشانه های سر درد ممکن است  به علل سکته، التهاب عروق خونی، مننژیت، بدخیمی مغزی، گشاد شدن عروق یا خونریزی در قسمت سر بعد از ضربه وارده به آن ایجاد شود.

7- از دست دادن موقت کنترل حرکات، صحبت کردن و بینایی

این علائم بسیار مهم هستند. این ها ممکن است نشانه سکته یا حمله قلبی گذرا باشند. اگر هر کدام از این حالات را احساس می کنید، سریعا باید تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید. از دست دادن حس و ضعف ناگها نی در اندام های صورت، دست ها، پاها و هر عضو دیگر، تیره و کدر شدن ناگهانی چشم ، یادست دادن بینایی، از دست دادن توانایی سخن گفتن، مشکل در تکلم یا صحبت کردن غیر قابل فهم، سر درد بسیار شدید، گیجی ناگهانی، از دست دادن تعادل و یا افتادن.

8- برق زدن چشم ها

احساس برق زدن ناگهانی چشم ها، مانند حالتی که در هنگام فلاش زدن دوربین عکاسی رخ می دهد و وجود نقاط نورانی، ممکن است نشانه جدا شدن  شبکیه از محل خود باشد. برای اینکه بینایی چشم آسیب دیده حفظ شود، به مراقبت فور ی و اقدامات درمانی نیاز است.

9- احساس سیری بعد از خوردن مقدار کم مواد غذاییاحساس سیری بعد از میل اندکی ماده غذایی و داشتن حالت تهوع و استفراغ مداوم که بیش از یک هفته باقی می ماند، علائم هشدار دهنده ای هستند که باید توسط پزشک ارزیابی شوند. برخی بیماری ها مانند بدخیمی لوزالمعده، بدخیمی معده و بدخیمی تخمدان ها ممکن است این  علائم را ایجاد کنند.

10- مفصل متورم، قرمز و داغ

این نشانه ها ممکن است در عفونت مفصل رخ دهد و برای اینکه مفصل صدمه ندیده و عفونت میکروبی هم به جاهای دیگر بدن منتشر نشود، به مراقبت فوری نیاز دارد. سایر علل مانند نقرس و برخی انواع آرتریت مانند آرتریت رو ماتیسمی نیز می توانند چنین علائمی را بروز دهند. 

ده نشانه ای که نباید نادیده گرفته شوند

علی اصغر صفری فرد، وطن امروز، 2 آذر87

سلامتی لوبیاهای سحرآمیز را فراموش نکنید

 

سلامتی لوبیاهای سحرآمیز را فراموش نکنید

علی اصغر صفری فرد، همشهری، 16 فروردین 88

بیشتر مردم بیماری های قلبی و سرطان را به عنوان قاتلین آرام و ساکت می شناسند و می دانند که اندازه گیری مرتب فشار خون و بررسی سطح کلسترول و داشتن معاینه های منظم مانند تست سرطان سینه در بانوان برای حفظ سلامتی بسیار مهم و حیاتی هستند. اما بیشتر مردم نمی دانند که بیماری مزمن کلیه یک بیماری شایعی است که زندگی را به مخاطره می اندازد. این بیماری تا زمانی که خیلی پیشرفت نکرده باشد نشانه های خاصی نداشته و شخص متوجه ابتلا به آن نمی شود. نکته قابل توجه این است که بیماری مزمن کلیه در مراحل اولیه خود به آسانی با انجام آزمایش های ساده قابل تشخیص است.

تحقیقات اخیر نشان داده است که در سرتاسر جهان میلیون ها نفر به ببماری مزمن کلیه مبتلا بوده و خیلی بیشتر از آن، در معرض خطر ابتلا هستند. متاسفانه همه گیری جهانی بیماری دیابت و چاقی سبب خواهد شد که در آینده، موارد ابتلا به این بیماری خیلی بیشتر از حال حاضر باشد. عدم تشخیص و درمان بیماری مزمن کلیه، می تواند به ایجاد مشکلات بسیار جدی مانند نارسایی کلیه که سبب می شود فرد نیاز همیشگی به دیالیز یا پیوند کلیه پیدا کند، منتهی گردد. اقدامات اولیه مناسب سبب می شود که روند پیشرفت بیماری کلیه کند شده و حتی متوقف گردد. به همین دلیل انجام آزمایش های ساده اولیه و به هنگام در مورد افراد در معرض خطر اهمیت فراوان دارند. بزرگداشت روز جهانی کلیه فرصتی است که در باره این بیماری، راه های پیشگیری و مراقبت از آن نکاتی را فرتا بگیریم. در این جا پنج مرحله آموزش در مورد این بیماری آورده شده است.

مرحله اول: این حقایق را بدانید.

شش کاری که کلیه های سالم انجام می دهند عبارتند از:

تنظیم سطح مایعات بدن

پاکسازی مواد سمی و زائد بدن

تولید هورمون موثر در خون سازی

فعال سازی ویتامین D برای حفظ سلامتی استخوان ها

تولید و رها سازی هورمون های موثر در تنظیم فشار خون

حفظ و نگهداری مواد معدنی بدن ( مانند سدیم، پتاسیم و فسفر)

هشت مشکلی که به دلیل ابتلا به بیماری مزمن کلیه ایجاد می گردد:

بیماری های قلبی عروقی

حمله قلبی و سکته

فشار خون بالا

کم خونی یا تعداد کم گلبول های قرمز

ضعف استخوان ها

آسیب به اعصاب

نارسایی حاد کلیه، که مرحله انتهایی بیماری است.

مرگ

مرحله دوم: خطر را بشناسید

عوامل خطر زا برای ابتلا به بیماری کلیه

دیابت ( در خود یا سابقه خانوادگی )

فشار خون بالا ( در خود یا سابقه خانوادگی )

بیماری قلبی عروقی ( در خود یا سابقه خانوادگی )

سابقه خانوادگی از بیماری کلیوی یا دیابت و یا فشار خون بالا

سن بالای 60 سال

چاقی

داشتن وزن کم در هنگام تولد

استفاده طولانی مدت از داروهای مسکن مانند "ایبوپروفن" و " ناپروکسن"

عفونت مزمن دستگاه ادراری

ابتلا به سنگ های ادراری

مرحله سوم: تشخیص نشانه های بیماری

بیشتر مبتلایان در مراحل ابتدایی بیماری مزمن کلیه هیچگونه نشانه ایی را بروز نمی دهند. به همین دلیل انجام آزمایش در مراحل ابتدایی مهم است. بتدریج که بیماری پیشرفت می کند، نشانه های بیماری خود را بروز می دهند و در برخی موارد گمراه کننده هم هستند. به این نشانه ها توجه کنید.

خستگی و ضعف

ادرار سخت و دردناک

ادرار کف آلود

ادرار صورتی یا تیره رنگ ( وجود خون در ادرار )

افزایش نیاز به ادرار کردن ( به ویژه در شب ها )

چشمان پف آلود

صورت، دست ها، شکم و پاهای باد کرده

تشنگی مداوم

مرحله چهارم: آزمایش بدهید

اگر شما یا یکی از بستگان شما در گروه پر خطر ابتلا به بیماری است از پزشک خود بخواهید آزمایش های زیر را درخواست نماید.

چهار تست ساده که زندگی را نجات می دهد:

بررسی فشار خون:

فشار خون بالا می تواند به عروق خونی کوچک در کلیه ها آسیب برساند. فشار خون، بعد از بیماری دیابت مهم ترین علت ایجاد کننده نارسایی حاد کلیه است. فشار خون زیر 140-90 برای بیشتر مردم خوب است. اگر مبتلا به بیماری کلیوی هستید، فشار خون زیر 130-80 بهتر و زیر 120-80 بهترین است.

بررسی پروتئین در ادرار:

وجود مقادیر کمی از آلبومین که یک نوع پروتئین است، در ادرار، از نشانه های اولیه مبتلا شدن به بیماری مزمن کلیه است. وجود همیشگی آلبومین و سایر پروتئین ها در ادرار نشان دهنده صدمه به کلیه ها است.

بررسی کراتی نین خون:

کراتی نین، پسماند تولید شده ازفعالیت عضلات بوده و کلیه ها، کراتی نین خون را پاکسازی کرده و دفع می کنند. هنگامی که عملکرد کلیه ها کاهش پیدا کند، سطح کراتی نین خون افزایش پیدا می کند.

میزان فیلتراسیون گلومرولی:

حساس ترین و صحیح ترین نشانگر عملکرد کلیه ها است. پزشکان سطح کراتی نین خون را اندازه گیری کرده و نتیجه آن را با سن، نژاد و جنس محاسبه می کنند تا میزان فیلتراسیون گلومرولی بدست آید.

مرحله پنجم: سالم بمانید

شش کاری که مبتلایان به بیماری مزمن کلیه باید انجام دهند:

فشار خون خود را پایین بیاورید.

اگر مبتلا به دیابت هستید، سطح قند خون خود را تحت کنترل در آورید.

مصرف نمک را کاهش دهید.

از استفاده خود سرانه مسکن ها دوری کنید.

در مصرف پروتئین ها میانه روی نمایید.

نکته آخر

بیماری مزمن کلیه بیماری تمام سنین است. بر طبق گزارش های مراکز علمی، این بیماری خطر حمله قلبی، سکته و مرگ زود رس را در بین جوانان و سنین میان سالی دو برابر می کند. بیماری مزمن کلیه مختص افراد بالای 55 سال نبوده و عامل خطر زا برای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی حتی در جوانان است. به هر حال، با انجام آزمایش های بسیار ساده می توان بیماری های کلیه را به راحتی تشخیص داده و با مراقبت از کلیه ها احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کم کنیم و با این کار شانس زندگی طبیعی را افزایش دهیم.

هشدارهای مختلف در مورد خطرات بیماری قلبی هر ساله افزایش می یابد اما بیشتر مردم در باره علل و عواقب بیماری مزمن کلیه گاهی کافی ندارند. شما هنگامی که به سردرد، گلو درد ، سرماخوردگی و آنفولانزا مبتلا می شوید می دانید که بیمار شده اید، اما آیا شما می دانید که مبتلا به بیماری مزمن کلیه هستید یا خیر؟ بیماری واقعا خطر ناک و مرگ آوری که بیماری خاموش نیز نامیده می شود، زیرا اغلب تا موقعی که به مراحل انتهایی خود نرسیده باشد توجه ما را جلب نمی کند. بزرگداشت روز جهانی کلیه، اهمیت دادن به شناخت بیماری های کلیه و راه های پیشگیری و درمان آن ها است. اگر به بیماری های کلیه در مراحل اولیه، توجه نشود، عواقب خطرناک آن بعد ها شامل وی شده و رهایی از آن ها در برخی اوقات امکان پذیر نیست.

سلامتی لوبیاهای سحرآمیز را فراموش نکنید

علی اصغر صفری فرد، همشهری، 16 فروردین 88

اهدای خون و اخلاق پزشکی

اهدای خون و اخلاق پزشکی

مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی:  آذر 1390،  دوره  4 ، شماره  6

اصغر صفری فرد، سعید ریوندی، سید محمد اکرمی 

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی

چکیده: به رغم پیشرفت علم و فن آوری، تاکنون بشر از ساخت ماده یا محلولی که بتواند کمبود ماده حیاتی خون را در بدن انسان جبران کند، عاجز مانده است. کمبود خون، جز از طریق انتقال خون به بدن انسان قابل جبران نیست و این ماده حیات بخش، از بدن فرد اهدا کننده آن تامین می گردد. ایمنی و سلامت آن بستگی به اطلاعاتی دارد که توسط فرد داوطلب  اهداء خون بیان می شود و وظیفه اخلاقی حکم می کند که وی در ارائه این اطلاعات، نهایت صداقت را داشته باشد. از سوی دیگر،  اهداء و دریافت خون، دارای مسائل اخلاقی و حقوقی ویژه ای است که بایستی مراعات گردد. بدین منظور در سال 1980، مجمع بین المللی انتقال خون در مونترال، آیین نامه اخلاقی  اهداء خون را تصویب کرد. طبق مفاد این آیین نامه، بر دسترسی به خون عاری از خطر، رایگان بودن آن، عدم نیاز به جایگزینی خون اهدایی، رضایت آگاهانه دریافت کننده خون، حق عدم پذیرش خون توسط دریافت کننده و حق مطلع شدن از آسیب وارده به هنگام وقوع آن تاکید شده است. این نوشتار تلاش دارد، تا با تکیه بر اصول اسلامی و قوانین کشور، به برخی نکات مهم مربوط به اصول اخلاق پزشکی  اهداء خون بپردازد.

کلمات کلیدی: اخلاق پزشکی، انتقال خون، اهدای خون

متن کامل مقاله

اهدای خون و اخلاق پزشکی

سلام

فسلم لک من اصحاب الیمین   پس سلام بر تو از سوی نیکوکاران ( واقعه ۹۱)

بهترین سلام ها و درودهای خداوند، فرشتگان، عرفا و صلحا تقدیم به روح مطهر

سید اعظم، خواجه دو عالم حضرت رسول اکرم (ص) و خاندان گرانقدرش (ع)